ต้อเนื้อ มีลักษณะเป็นแผ่นเนื้อรูปสามเหลี่ยม งอกจากตาขาวลามเข้าไปในตาดำ มักพบบริเวณหัวตามากกว่าหางตา ต้อเนื้อจะค่อย ๆ โต  ลุกลามอย่างช้า ๆ เข้าไปในตาดำ ถ้าเป็นมากจะลามเข้าไปจนถึงกลางตาดำปิดรูม่านตา ซึ่งจะปิดบังการมองเห็นทำให้ตามัวได้ เนื้อเยื่อดังกล่าวไม่ใช่มะเร็ง ไม่ใช่เนื้องอก แต่เป็นลักษณะของความเสื่อมของเยื่อบุตา ซึ่งเกิดจากแสงอัลตราไวโอเลตเป็นหลักและไม่เป็นอันตราย แต่อย่างใดกับดวงตา แต่จะก่อความรำคาญเวลาอักเสบ บวมแดง จะรู้สึกเคืองตา ถ้าเป็นมากก็จะมีปัญหาเรื่องสายตาเอียงได้ เพราะจะไปกดอยู่ที่กระจกตา  เป็นโรคกลุ่มเดียวกันกับต้อลม แต่ไม่มีการยื่นเข้าไปในส่วนของกระจกตา (ตาดำ)

สาเหตุของโรคต้อเนื้อ                           
    - ต้อเนื้อ  เกิดเนื่องมาจากแสงอัลตราไวโอเลตทำให้เยื่อบุตาบริเวณนั้นเสื่อมลง โรคนี้จึงมักเกิดกับผู้ที่ทำงานกลางแจ้ง ดังนั้นแพทย์จึงแนะนำให้ผู้ป่วยโรคนี้ใส่แว่นกันแดดไว้เสมอในเวลาออกกลางแจ้ง
    - โรคนี้จะเจอมากในประเทศที่อยู่ในแถบเส้นศูนย์สูตร (แสงอาทิตย์จะมีความร้อนมากกว่าประเทศที่อยู่ห่างเส้นศูนย์สูตร)

อาการของโรคต้อเนื้อ
      ผู้ป่วยเป็นโรคต้อเนื้อ จะมีอาการเคืองตาแสบตา น้ำตาไหล ตาแดง คันตา ถ้าเป็นน้อยจะไม่ทำให้ตามัวเพราะไม่ได้กดกระจกตามาก แต่ถ้าเป็นมาก เช่นในกรณีที่ต้อเนื้อลุกลามเข้ามาถึงกลางตาดำจะทำให้ตามัวลง

 การรักษาและการป้องกันโรคต้อเนื้อ

• ใส่แว่นกันแดด, สวมหมวก, กางร่ม ในเวลาที่ออกกลางแจ้ง
• ไม่จำเป็นต้องรักษาในรายที่มีอาการไม่มาก
• ใช้ยาหยอดตาในผู้ที่มีอาการเคืองตา ตาแดง น้ำตาไหล แต่ยาหยอดตาไม่สามารถทำให้ต้อเนื้อหายไปได้
• ต้อเนื้อที่เป็นน้อยไม่จำเป็นต้องผ่าตัดออกเพราะไม่อันตรายต่อตา
• การผ่าตัดจะทำในผู้ป่วยต้อเนื้อที่มีอาการมาก หรือต้อเนื้อที่ลุกลามเข้าไปบนกระจกตาดำมากจนทำให้ตามัวลง

 การผ่าตัดต้อเนื้อ
         การผ่าตัดลอกต้อเนื้อควรทำผ่านกล้องผ่าตัดโดยจักษุแพทย์ เพราะหลังจากลอกต้อเนื้อไปแล้วในบางรายอาจกลับเป็นใหม่ได้ ซึ่งมักเป็นมากกว่าเดิม ต้อเนื้อที่ขึ้นใหม่นี้จะแดงหนาและอักเสบมากกว่าเดิม และการรักษาโดยการลอกใหม่อีกครั้งจะยากกว่าการลอกครั้งแรกด้วย ดังนั้นการดูแลหลังผ่าตัด เป็นเรื่องที่สำคัญมาก

การลอกต้อเนื้อมีหลายวิธีดังนี้

   วิธีที่ 1 ลอกต้อเนื้อ (Bare sclera) โดยการตัดเนื้อออกจากเยื่อตาขาวและลอกต้อส่วนที่ติดอยู่บนตาดำออก วิธีนี้มีอัตราการกลับเป็นใหม่สูงมาก เหมาะกับผู้ป่วยที่มีอายุมาก ๆ หรือผู้ป่วยที่ต้อเนื้อไม่มีการอักเสบเลย 

   วิธีที่ 2 ลอกต้อเนื้อและใช้เยื่อบุตามาแปะ (Conjunctival graft) ทำตามวิธีที่ 1 ร่วมกับการตัดเอาเยื่อตาขาวจากด้านบนของลูกตา มาแปะลงบริเวณตาขาวที่ได้รับการลอกต้อเนื้อออกไปแล้ว และเย็บด้วยไหมละลาย วิธีนี้เป็นวิธีที่ดีมากในการป้องกันการกลับเป็นใหม่ 

การเตรียมตัวก่อนผ่าตัดต้อเนื้อ

• ต้องหยุดยาละลายลิ่มเลือด 7 วัน ก่อนเข้ารับการผ่าตัด 
• ล้างหน้า สระผมเช้าวันเข้ารับการผ่าตัด เนื่องจากห้ามโดนน้ำ 7 วันหลังผ่าตัด
• ไม่ควรแต่งหน้าหรือทาแป้งในเช้าวันผ่าตัด
• การทำผ่าตัดลอกต้อเนื้อ ทำโดยการให้ยาชาเฉพาะที่ โดยก่อนทำการผ่าตัดผู้ป่วยจะได้รับการหยอดยาชาและยาปฏิชีวนะก่อนเข้าห้องผ่าตัด เพื่อป้องกันการติดเชื้อ
• ถ้าลอกเพียงอย่างเดียว จะใช้เวลาเพียง 10-15 นาที  กรณีที่ใช้เยื่อบุตาแปะด้วย ใช้เวลาในการทำประมาณ 30 นาที (ต่อหัว)

การดูแลหลังการผ่าตัดต้อเนื้อ

• ห้ามโดนน้ำ 1 สัปดาห์ ไม่ต้องใช้ที่ครอบตา
• ปกติแพทย์จะให้ปิดตาแน่น ประมาณ 1 - 2 วัน เพื่อให้แผลที่กระจกตาสมานดี ช่วงแรกหากมีอาการปวดตามาก สามารถกินยาแก้ปวดได้ เช่น Paracetamol
• หลังจากแผลที่กระจกตาปิดแล้ว จะให้เริ่มหยอดยาปฏิชีวนะผสม Steroid เช่น Tobradex และอาจจะให้ใช้น้ำตาเทียมร่วมด้วยเพื่อให้แผลหายเร็วขึ้น
• ข้อควรระวังในการใช้ยาหยอดตา 

: หยอดตาและหยุดยาตามคำแนะนำของแพทย์หรือพยาบาลโดยเคร่งครัด  มิฉะนั้นอาจเป็นต้อหินโดยไม่รู้ตัวและห้ามนำตัวอย่างยาไปซื้อมาใช้อีก โดย 

  ไม่ได้อยู่ในความดูแลของแพทย์

• ไม่นัดตัดไหม เพราะเป็นไหมละลาย ในกรณีที่มีการแปะเยื่อบุตาและเย็บแผล 
• มาตรวจตาหลังลอกต้อเนื้อตามนัดเพื่อแพทย์ตรวจดูว่าแผลหายดี สมควรหยุดยาหยอดได้หรือไม่เพื่อป้องก้นการเกิดโรคแทรกซ้อน

   · สิ่งสำคัญที่สุดคือ การหลีกเลี่ยง ฝุ่น ลม แดด ควัน ไม่ให้เข้าตา โดยการสวมแว่นตากันแดดทุกครั้งเพื่อป้องกันสิ่งกระตุ้นดังกล่าว อันเป็นสาเหตุให้เกิดต้อเนื้อได้อีก